Mitanni Uygarlığı yaklaşık 300 yıl süre ile Anadolu’da hüküm sürmeyi başarmış eski bir uygarlıktır. Hititlerin yıkılışından sonra bölgede büyük bir güç haline gelen Mitanni Krallığı, M.Ö. 1500 ile M.Ö. 1200 yılları arasında bugünkü Kuzey Irak’tan Suriye’nin aşağı bölgesine dek uzanan ve günümüz Türkiye’sinden büyük bir bölümün de yer aldığı geniş bir coğrafyada hüküm sürdü. Çay tiryakilerinin damak tadına hitap eden “Mitanya Çayı” markasına ismini veren ve kültürel mirası ile insanlık tarihinde derin iz bırakan bu uygarlıkla ilgili az bilinenleri yazımızda sizlerle paylaştık.
Türkiye’de çay kültürünün yaygınlaşması yakın tarihlere dayanıyor. Cumhuriyet Dönemi ile başlayan Türkiye’de çay kültürü kısa bir tarihe sahip olsa da kısa sürede vazgeçilmez bir hal alıyor. Kahve kültürünün asırlar boyu hakim olduğu bu topraklarda tek bir asırlık maziye sahip olan çayın en çok tercih edilen içecek olması ise büyük merak uyandırıyor. Tarihi M.Ö. dönemlerde Çin’e kadar uzanan çayın kısa tarihini paylaştığımız yazımızda, dünyada ve Türkiye’de çayın neden bu kadar tercih edildiği sorusuna yanıt bulabileceksiniz.
Türkiye’de çay üretimi çok eski tarihlere dayanmasa da günümüzde önemli bir paya sahiptir. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2018 yılında 4,19 milyon hektar alanda üretim yapılırken, elde edilen hasat 6,34 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de çay tarımı için ilk girişimler 1920’li yılların ortasında karşılık gelirken, hasat edilen ürün miktarı giderek artmaktadır. Dünya’da çay ihracatı sıralamasında yaklaşık 15 milyon dolarlık payla 31. sırada olan ülkemiz, artan üretimi ile ithalat değerini düşürmeye devam etmektedir.
Zihni Derin 1880 yılında Muğla’da dünyaya gelen Türk ziraatçı ve eğitimcidir. Türkiye’de çay tarımının başlatılması ve yaygınlaştırılması konusunda yaptığı çalışmalar ile bilinen Derin, “Çayın Babası” lakabının sahibidir. 25 Ağustos 1965 tarihinde Ankara’da yaşamını kaybeden Zihni Derin, Türk damak tadına kazandırdığı vazgeçilmez lezzetle günümüzde halen hatırlanmaktadır. Çayın babası olarak bilinen ve Rize Botanik Bahçesi girişinde büstü bulunan bu değerli ziraatçıyı gelin hep birlikte daha yakından tanıyalım.
Seylan Çayı Sri Lanka’da yüksek dağ eteklerinden toplanan büyük yapraklı bir siyah çay çeşididir. Yetiştirildiği ortamın kendisine hediye ettiği enfes lezzeti ve hoş kokusu ile Seylan Çayı, ülkemiz çay tiryakilerinin favorileri arasında yer alır. Tek başına içildiğinde daha hafif bir içim deneyimi sunan bu benzersiz lezzet, dünyada en çok tüketilen “English Breakfast” çayının Assam çayı ile birlikte bileşenidir.
Bitki çaylarında mevsimsel etkiler kullanım amacına göre tüketiciler tarafından sınıflandırılabilir. Yaygın olarak çeşitli rahatsızlıklara şifa bulmak amacı ile tüketilen bitki çayları, mevsimlerin yol açtığı hastalıklar ve enerji düşüklüklerinde tüketicilerin başvurduğu önemli şifa araçları oluyor. Birbirleri ile karıştırıldıklarında önemli olumsuz etkilere sahip olabilen bu şifalı bitkilerden hazırlanan çayları tüketirken, mevsimsel ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurmanız önemli bir hal alıyor. Mevsimlere göre bitki çayı tüketim önerilerinin yer aldığı yazımızda, hangi mevsimde hangi çayı tüketmenin sağlığınızı destekleyeceği sorusuna yanıt bulabileceksiniz.
Mayıs çayının tercih nedeni kalkan kar sonrası ilk hasat edilen mahsul olma ayrıcalığında saklıdır. Dünyadaki çay üreticisi ülkeler arasında mahsul üzerine kar düşen tek ülke olan Türkiye, benzersiz Mayıs çayı deneyimine sadece bu topraklara ait bir lezzet hediye etmiştir. Bir kez içen kişinin vazgeçemeyerek tiryakiye dönüştüğü bu lezzet hakkında merak ettiğiniz tüm bilgilere yazımızda ulaşabilirsiniz.
Çayın bulunuşu M.Ö. 2700’lerde Çin topraklarına dayanırken, çay denince tüm dünyanın aklına İngilizler gelir. İngilizlerin filmlere konu olan “5 çayı” geleneği ve çayda kendilerine özgün demleme yöntemlerine sahip olmaları, çayın tarihi için başlangıcın İngiltere’den olduğu yanılgısını doğurur. Tüm dünya çay ve İngilizleri bağdaştırsa da sizlerle tarihi bir yolculuğa çıkarak Çin’den başlayan ve Türkiye’de son bulan çayın hikayesini takip edeceğiz.
Çayın bahçeden soframıza geçirdiği süreç 5 aşamalı bir işlemin tamamlanmasını gerektirir. Her aşamasında özverili ellerin emeği ile soframızda kendisine yer bulan çayın hikayesi, insanların çay tutkusu ile neler başardığını anlatır. Yeşil veya siyah fark etmeksizin, tiryakilere her bardakta büyük haz sunan geleneksel içeceğin bizimle nasıl buluştuğunun hikayesini anlatan tohumdan bardağa çay üretim aşamaları, yazımızda sizlerle paylaşıldı.