Bahçeden Bardağa Çayın Yolculuğu

Çayın bahçeden soframıza geçirdiği süreç 5 aşamalı bir işlemin tamamlanmasını gerektirir. Her aşamasında özverili ellerin emeği ile soframızda kendisine yer bulan çayın hikayesi, insanların çay tutkusu ile neler başardığını anlatır. Yeşil veya siyah fark etmeksizin, tiryakilere her bardakta büyük haz sunan geleneksel içeceğin bizimle nasıl buluştuğunun hikayesini anlatan tohumdan bardağa çay üretim aşamaları, yazımızda sizlerle paylaşıldı.

 

 

Çay Nasıl Yetişir?

Çayın yetiştirilmesi lezzetini belirleyen ilk üretim sürecini oluşturur. En fazla 2200 metre yükseklikte ve asidik topraklarda yetişen çay için nazlı bir bitki demek mümkündür. Fazla yağış alan ve ılık iklim özelliklerine sahip bölgelerde yetiştirilebilen çay bitkisi, 3 yaşına geldikten sonra hasat edilebilmektedir. Çayın hasadı ise makinelerle değil, elle yapılır. Bu nazlı bitkiye makine değdiğinde, taze yapraklar zarar görmektedir. Ekiminden sonra en az 3 yıl beklenen ve elle tek tek toplanan çay yapraklarının tohumdan bitkiye devam eden zahmetli süreçli, daha fazla emek isteyen işlenme aşamasını tamamlayarak bardağımızı doldurur.

Çay Nasıl İşlenir?

Çayın işlenişi soldurma aşaması ile başlar. Tarladan koparma ile başlayan, tartım ve taşıma işlemleri ile başlayan üretim sürecinde soldurma işlemi ile işlenme aşamalarına start verilir. Bardağımıza uygun hale gelmesi için tamamlanması gereken çay üretim aşamaları şu şekildedir:

• Soldurma: Taze çay yaprağının %80 olan nem düzeyi, soldurma aşamasında %30 seviyesine kadar ısı yardımı ile düşürülür. Çay yaprağının cinsi bu aşamada süreci belirlerken, ısı işlemi metal bir zemin üzerine yayılan çay yapraklarının altından verilmesi şeklinde uygulanır. Nem kaybı yaşayan çay yaprakları, soldurma aşaması ile esneklik kazanarak kıvırma aşamasına hazır hale gelir.
• Kıvırma: Esneklik kazanan çay yaprakları, makineler kullanılarak kıvırma aşamasında küçük parçalara ayrılır. Bu aşamada yaprakların özsuyu açığa çıkar. Havadaki oksijenin de yardımı ile başlayan reaksiyon, oksidasyon aşamasının başlangıcını tetikler.
• Oksidasyon: Uygun sıcaklık koşulları altında devam eden oksidasyon süreci, çayın kalitesinin belirlendiği kritik bir aşamadır. Yaprağın cinsine göre ne kadar oksijene maruz bırakılacağı belirlenir. Çay aroma ve kokusuna oksidasyon sürecinde sahip olur.
• Pişirme: Çaydaki nem oranının %3 düzeylerine ulaşması için pişirme sürecine geçilir. Kurutma olarak da bilinen bu süreçte, çayın bir önceki aşamada kazandığı aroma ve koku sabitlenir.
• Sıralama ve Paketleme: Pişirme aşamasını tamamlayan çaylar fırınlardan alınır ve eleme işlemine tabi tutularak kalınlıklarına göre tasnif edilir. Mutfaklarınıza girmesi için kalınlıklarına göre sınıflandıran çaylar, ambalajlanarak demlenmeye hazır hale gelen çayın işlenme süreci tamamlanır.

 

 

Yeşil ve Siyah Çay Hangi Üretim Aşamasında Ayrılır?

Yeşil çay ile siyah çay üretim aşamaları benzer süreçlerin tamamlanmasını gerektirir. Her iki çayın farklılığı ise oksidasyon sürecinde maruz bırakılan oksijenle değişir. Çay yaprağının daha fazla oksidasyona maruz bırakılması siyah çayın elde edilmesini sağlar. Yeşil çayla birlikte beyaz çaylar da benzer çay üretim aşamaları ile elde edilmelerine karşın, okside değillerdir.